Монголчууд дайны тухай Оросын талын мэдээлэл хангалттай хүлээн авдаг. Украины сэтгүүлч Бучко Владимирын бичсэн байлдааны мэдээг мэдээллийн тэнцвэртэй байдал хангах үүднээс тайлбаргүй хөрвүүлэн сонирхуулъя. Энэ бол sonin.mn сайтын байр суурь биш. Зүгээр л мэдээлэл. 

Путины блицкриг бүтэлгүйтжээ. Бүтэн сар байлдахад оперативын хэд хэдэн ялалт хангаснаас өөрөөр стратегийн ганц ч ялалт хангаагүй. Херсоноос өөр ганц ч том хотод хяналт тавьж чадаагүй, эзлэн авах бүү хэл бүслэлтээ ч баталгаажуулж чадалгүй ухарч байна. 

Украин орон 37 дахь хоногтоо Оросын түрэмгийллийг тогтоон барьж, одоо тосгон сууринаа чөлөөлж эхэлж байна. Олон хоногийн нуувчнаасаа гарсан ард иргэдэд амсхийх боломж гарч байна. Зайлшгүй хэрэгцээт хүнс, ус, эм, тог цахилгааны хангалт хийгдэж эхэлж байна. 

Дундад зууны үеийн хот цайз бүсэлж буулгаж авдаг дайны аргаараа Оросын арми дайтаад Украиныг сөхрүүлж чадсангүй. Хотуудыг бүслэн авч байлддаг энэ арга Грозныйг нурам балгас болгож байж буулгаж авсан боловч энэ удаа Украинд зөв зүйтэйгээ нотлосонгүй.   

Стамбулд хэлэлцээ хийгээд Киевийн эргэн тойрны бүслэлтээ Орос цуцлаад сайн дураараа байршлаа орхиж байгаа гэж ярьдаг ч бодит байдал дээрээ худал юм. Оросын арми нэг сарын энэ байлдаанд сульдаж залхсандаа, олон талбарт ялагдаж байгаадаа дүгнэлт хийгээд амжилт олохгүйгээ мэдээд, харин Донбасс, Крымээ алдахгүй барьж байх гэсэндээ өөр тактик сонгон авлаа. Цэргээ дахин бүлэглэж Дорнод Украинд зууралдан байлдах бодолтой байх шиг байна. 

Энэ 37 хоногийн байлдаанд ойролцоогоор 17 мянга 500 цэргээ Орос алдлаа. Байлдааны хамгийн үнэтэй 4000 техникээ алдлаа. Оросын агаарын ба сансрын хүчний байлдааны онгоцуудын тал нь Украины тэнгэрт сөнөлөө. Хуурай газрын хамгийн хүчирхэг зэвсэг болох танк гэхэд л 600 гаруйг украинчууд сөнөөлөө. Олон арван танк, байлдааны техник украинчуудын гарт орлоо. Украины зэвсгийн үйлдвэрүүд оросын эвдэрхий танк, хуягт машинуудыг дор нь засч сэлбэн өөрсдийнх нь эсрэг байлдаанд оруулж байна. 

Оросын Жанжин штабын байлдааны мэдээ, Украины Жанжин штабын байлдааны мэдээний тоо баримт зөрж байгаа нь үнэн боловч Украиных арай бодитой юм. Учир нь Оросын байлдааны техникийн хохирлыг украинчууд нэг бүрчлэн тоолж тэр тоог гаргаж байгаа. Аль аль тал нь давшсан газартаа сөнөөсөн дайсныхаа техникийг тоолж байгаа ч орос нь илүү ихээр хохирч байгаа гэдгийг АНУ, Британийн цэргийн тагнуулын албад хүлээн зөвшөөрч байна. Оросын цэргүүд байлдахгүй гэсэндээ өөрсдөө хэргээр эвдэж гэмтээсэн, хэргээр сөнөөсөн байлдааны техник ч олон байгааг нэг бус удаа мэдээлж байна. Оросын цэргийн байлдах дуршил, эх оронч санаа сэтгэл маш доод хэмжээнд байгаа нь энэ дайнд Орос ялагдах гол нөхцөл болж байна.

Путин сонсох дургүй мэдээллээ хүлээн авахгүй гэдгийг мэддэг эргэн тойрныхон нь түүнд байлдааны мэдээг байнга худал мэдээлж, сэтгэлийг нь тайтгаруулж байгаа ч Путин блицкригээ төлөвлөхдөө маш том алдаа гаргаснаа ойлгож эхэлж байх шиг байна.

Одоо түүний хувьд эцсийн найдвар болсон Мариуполь хотыг бүрэн эзлэн авах л үлджээ. Энэ хотын хүн амын 80 хувь нь орос үндэстнүүд байх нь чухал биш болсон. Учир нь тэд “оросын чөлөөлөгчид”-ийг цэцгийн баглаа, талх давс барьж угтаагүй, найрсгаар тосч аваагүй, харин зэвсэглэн байлдсан учраас газрын хөрстэй тэгшилсэн ч багадна. Өс хонзонгоор энэ жижиг хотыг үнс нурам болгох нь Путины хувьд санаашрах асуудал огт биш. Харин Азовын тэнгисийн боомт энэ хотыг эзлээд авбал ДНР, ЛНР гэдэг тоглоомын хоёр улсаа Крымын хойгтой хуурай газраар холбож Украиныг зүүн далайн эргээс нь тусгаарлаж далайн тээврийн сүлжээг гартаа оруулах юм. 

Левада төвийн социологийн судалгаагаар Оросын иргэдийн 83 хувь Путины энэ дайныг дэмжиж байгаа гэсэн дүн өчигдөр гарчээ. Тийм учраас Оросын арми, генералууд залхаж байгаа ч Путин тэднийг Донбасст тултал нь байлдуулахаас буцахгүй юм. 

Владимир Бучко (Украин, Киев)